Nhiều chuyên gia cho rằng hầu hết bố mẹ đều quá dễ dãi, nuông chiều con cái. Nhưng cũng có một số người hoàn toàn trái ngược.
Dưới đây là 16 dấu hiệu cho thấy bạn quá khắt khe với con.
Nếu bạn cũng như thế thì có lẽ đã đến lúc phải thay đổi kiểu kỹ luật của mình rồi đấy.
Nếu bé con 4 tuổi của bạn hỗn láo ngay tại bàn ăn tối thì bạn có rửa miệng cho nó bằng xà phòng, cho nó nghỉ ăn, hay là không cho nó ngồi chỗ đó nữa? Còn nếu đứa con lớp năm của bạn học kém ở trường và không chịu làm bài tập ở nhà thì bạn có không cho nó coi ti-vi hoặc vi-đi-ô không? Và bạn sẽ làm gì nếu con mình ở tuổi teen bắt đầu không tuân thủ theo nguyên tắc?
Bậc cha mẹ nào cũng phiền toái với những tình thế khó xử về kỹ luật của mình. Làm sao bạn có thể biết được là đã quá khắt khe với con hay là chưa đủ nghiêm khắc?
Nhưng hành vi quá nghiêm khắc cũng rất nguy hiểm bởi nó có thể ngấm ngầm làm hại đứa trẻ.
Short cũng cho hay “Bọn trẻ rất muốn làm vui lòng bố mẹ và lo lắng về sự đồng ý của bố mẹ, thế nên bạn làm cho chúng không còn hồi hộp và do dự nữa.” “Hoặc đôi khi chúng biết chẳng có cách nào đạt được mục tiêu bạn đặt ra, nên chúng thậm chí là chẳng cố gắng làm gì.”
Dưới đây là 16 dấu hiệu cho thấy bạn quá khắt khe với con, và điều bạn có thể làm ngay bây giờ.
1. Bạn đặt ra quá nhiều luật
Tiến sĩ Nancy Darling, nhà giáo sư tâm lý học ở Trường Đại học Oberlin, Oberlin, Ohio cho biết “Đây là dấu hiệu cho thấy bạn quá nghiêm khắc nếu đặt ra quá nhiều luật đến nỗi không tài nào thực hiện được.
Thay vì vậy, hãy nên đưa ra ít nguyên tắc hơn và củng cố chúng thường xuyên. “Thực hiện được mới thực sự là quan trọng.”
2. Bạn hăm doạ con quá đáng
Darling chia sẻ thêm những câu nói kiểu “Mẹ sẽ đập hết đồ chơi của con” hoặc “quăng con ra đường (ra khỏi nhà)” sẽ chẳng có tác dụng gì đâu bởi nếu con bạn trả lời là “Vâng.
Mẹ cứ làm đi”, thì giờ bạn nên kiềm chế, rút lui,” “Cách hăm doạ của bạn chỉ là lối doạ suông, và dạy cho bé cư xử không đúng đắn,” “Thật rắc rối nếu bạn không chịu chấp thuận và không biết mình mắc lỗi bởi thậm chí bạn không còn tin vào điều mình đang làm nữa.”
3. Quy tắc của bạn vượt khuôn khổ của bố mẹ
Darling cho biết “Bố mẹ có thể và nên đặt cho con nhiều nguyên tắc về cách hoạt động, học tập ở trường, vấn đề an toàn và cư xử với người khác.” Các luật lệ về an toàn và vấn đề đạo đức lúc nào cũng được hoan nghênh, nhưng đối với các vấn đề cá nhân thì có lẽ không phù hợp.
Không phải lúc nào cũng trắng đen rạch ròi bởi bố mẹ và con cái không phải lúc nào cũng thống nhất với nhau chuyện gì là riêng tư và chuyện gì là an toàn và thuộc về đạo đức. “Đôi khi bố mẹ cho là an toàn và đạo đức thì con cái lại nghĩ rằng đó là việc cá nhân”.
Chẳng hạn như, nhạc bạo lực, khích động hoặc âm lời thô thiển có thể làm cho bố mẹ bị sốc và không muốn cho con nghe nhằm tránh ảnh hưởng xấu, nhưng giới thanh thiếu niên lại có thể cho rằng đó chỉ là sở thích cá nhân.
4. Tình yêu bạn dành cho con có điều kiện
Darling khuyên bạn nên nói với con “Mẹ lúc nào cũng yêu con, nhưng mẹ muốn con cư xử theo cách này”, hoặc “Mẹ biết con có thể làm được tốt hơn mà”.
Đừng nói với trẻ “Con là thứ vô dụng nếu không làm như thế này.” Kiểu nói này đây có thể làm tổn thương và công kích nhân cách của trẻ.
5. Bạn không giữ gìn, để ý lời nói của mình
Điều quan trọng không phải chỉ là cách bạn nói mà là lời bạn nói ra. Cho dù là giọng của bạn có êm ái, dịu dàng đi nữa thì ngôn từ của bạn mới là vấn đề.
“Giọng nói dịu dàng, điềm tĩnh có thể nói điều ôn hoà, khiêm tốn.” “Nội dung quan trọng hơn nhiều so với cách truyền đạt lời nói.”
6. Bạn không dành thời gian cùng con
Khi yêu cầu trẻ làm một việc gì đó khó khăn, hãy nên đồng hành với chúng thay vì ra lệnh và bắt chúng tự làm lấy. “Bố mẹ tốt sẽ cùng con làm mọi thứ đấy.”
7. Lúc nào bạn cũng cằn nhằn
Ngoài những điều mà các bậc bố mẹ khác có thể làm, nếu mối quan hệ của bạn thường như thế thì có lẽ là bạn quá nghiêm khắc rồi đấy, Tiến sĩ Ron Taffel, nhà tâm lý trẻ em ở New York và là tác giả của một số sách dạy làm bố mẹ, như quyển Childhood Unbound đã cho biết như vậy.
8. Con không muốn đến gần bạn
Theo Taffel, “Nếu trẻ ngày càng nói chuyện với bạn ít dần về những điều quan trọng thì có lẽ đây là dấu hiệu cho thấy bạn quá khắt khe với con” “Bạn có thể thắng trận đấy, nhưng đã mất cuộc chiến rồi…
Bạn có thể bắt con làm những gì bạn thích, nhưng chúng không nói cho bạn biết về điều làm chúng lo âu hoặc làm chúng không thoải mái tí nào.”
9. Con của bạn không dẫn bạn về nhà nữa
Taffel chia sẻ rằng “Trẻ nhỏ nào cũng thích có nguyên tắc và chuộng gia đình có nguyên tắc, nhưng nếu bạn cứ luôn miệng nhắc con về luật này, luật nọ, chỉ trích, mắng mỏ con trước mặt những đứa trẻ khác, và hỏi quá nhiều câu hỏi thăm dò, thì ắt là con bạn có thể sẽ chẳng dẫn bạn bè về nhà nữa đâu.
“Nếu trẻ con xin lại chơi lần sau, và nhiều đứa trẻ khác nói chuyện với bạn và đến gần bên bạn, thì bạn đã làm ngôi nhà mình trở thành chỗ mà bọn trẻ muốn ở rồi đó.”
10. Bạn chỉ quan sát con, bạn chưa từng lắng nghe con
“Vào thế kỷ 21 – thế kỷ mà trẻ tiếp xúc với Twitter và Facebook – thì chúng có nhu cầu muốn được người khác lắng nghe mình” Taffel cho biết “Bạn quả là quá nghiêm khắc nếu không cho trẻ 2 đến 3 phút một ngày để bày tỏ ý kiến của mình”.
“Chẳng cần phải đồng ý hoặc làm điều con nói đâu, nhưng bạn nên cho con thời gian để nói ra điều mình suy nghĩ.”
11. Ham học – Bỏ chơi
Theo chuyên gia tâm lý học Taffel “Trẻ con cần thời gian thư giãn thoải mái và nghỉ ngơi để tổng hợp những gì đã học được”.
“Nếu cứ nhồi nhét vào đầu trẻ toàn những kỹ năng, kiến thức, và thông tin mà chúng không sử dụng được và học là chỉ để học mà thôi, thì bộ não dần dần cũng như những miếng bọt biển thấm vào nhiều thứ, mà không biết chúng có ý nghĩa gì.”
12. Bạn là người duy nhất
“Bạn hãy tìm hiểu xem các bậc cha mẹ khác làm gì nhé.” “Nếu chẳng một ai làm giống như bạn, chẳng hạn như cấm con không được online thậm chí ngay khi có sự quản lý của bố mẹ, thì có lẽ là bạn quá khắt khe với con rồi đấy.”
13. Bạn cấm con bất cứ thứ gì
Short cho hay “Bạn không khuyến khích con một thứ gì, nhưng cũng không cấm con điều gì cả”.
Hãy nói với trẻ “Mẹ muốn con đừng làm việc đó bởi những lý do này, nhưng nếu con thích làm, thì mẹ sẽ canh chừng con nhiều hơn vì mẹ lo lắng.”
14. Nguyên tắc là nguyên tắc, không hỏi han gì hết.
“Bạn phải đưa ra nguyên tắc, luật lệ đúng nơi đúng chỗ, vì vậy con bạn biết là các nguyên tắc ấy có thể bị phá vỡ” Short cho biết “Nguyên tắc phải rạch ròi, nhất quán bởi có thể giúp người ta hiểu và đoán được chuyện gì xảy ra sau đó, nhưng cũng cần linh động, mềm dẻo trong những trường hợp đặc biệt”.
Chẳng hạn như, nếu trẻ có lệnh giới nghiêm là phải ở nhà trước 12 giờ đêm nhưng tài xế đưa con bạn về bị say rượu thì chúng cần cảm thấy thoải mái khi gọi điện về nhà xin tha thứ.
15. Bạn độc đoán nhưng không quyết đoán.
Có sự khác biệt đấy. Những bố mẹ quyết đoán thường cho con trẻ hiểu kỳ vọng của mình một cách rõ ràng và có thể là nghiêm khắc với con, nhưng họ làm điều ấy bằng tình thương, lòng nhiệt tình và quan tâm đến sự cải thiện, phát triển tốt hơn của trẻ trong khi bố mẹ độc đoán lại có cách thực hiện khác “Đó là cách của bố (mẹ) hoặc đó là đường lối của bố (mẹ)”.
Họ “kiểm soát mà không thiện cảm”. “Bố mẹ quyết đoán kiểm soát con mình phù hợp từng độ tuổi với tất cả sự nhiệt tình và yêu thương.”
16. Bạn lạnh như băng
Short chia sẻ “Chẳng ai để ý là bố mẹ có khó khăn hay không miễn là họ thân thiện, ấm áp là được.” “Vấn đề quan trọng ở đây là khi nào bạn khó khăn và lạnh lùng với con cái.”
Xem thêm: 7 dấu hiệu bạn nên dễ tính hơn với đứa con tuổi teen của mình